Thời tiết mưa lạnh, độ ẩm cao những ngày cuối năm luôn là “kẻ kích hoạt” khiến nhiều bệnh lý hô hấp và xương khớp trở nên nặng hơn. Đây cũng là giai đoạn Phòng khám Đa khoa Việt Nhật tiếp nhận nhiều bệnh nhân gặp các vấn đề về đường thở, đặc biệt là trẻ em và người lớn tuổi.
Bảo vệ sức khỏe đường hô hấp
Vì sao trời lạnh – ẩm lại dễ gây bệnh hô hấp?
Khi nhiệt độ giảm, niêm mạc mũi họng co lại và tiết ít chất nhầy hơn, khiến lớp bảo vệ tự nhiên của cơ thể suy yếu. Lúc này, virus và vi khuẩn dễ dàng bám vào đường thở và phát triển mạnh.
Không chỉ vậy, độ ẩm cao còn tạo điều kiện cho nấm mốc, vi khuẩn sinh sôi. Việc sinh hoạt trong không gian kín, phòng bật điều hòa – máy sưởi hoặc thiếu thông thoáng càng làm tăng nguy cơ lây lan bệnh qua giọt bắn.
Những ai dễ bị ảnh hưởng?
Các bệnh như cảm lạnh, viêm mũi họng, viêm phế quản, viêm phổi… thường xuất hiện nhiều hơn ở nhóm:
-
Trẻ nhỏ, người cao tuổi
-
Người có hệ miễn dịch yếu
-
Người mắc bệnh hô hấp mạn tính (hen, COPD, viêm xoang – viêm mũi dị ứng)
-
Người hút thuốc hoặc làm việc trong môi trường nhiều khói bụi
-
Người có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, suy thận…
Trong thời điểm nhạy cảm này, việc giữ ấm cơ thể, vệ sinh mũi họng, hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và khám kiểm tra sớm khi có triệu chứng bất thường là rất quan trọng.
Khi người bệnh cảm thấy mệt mỏi nhiều, ho dai dẳng không dứt nên đến bác sĩ khám bệnh
Nhiều trường hợp chỉ bị sổ mũi, ho khan, đau họng nhẹ, cơ thể có thể tự hồi phục sau vài ngày nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc tốt. Tuy nhiên, người bệnh cần đặc biệt lưu ý khi xuất hiện các dấu hiệu như: ho kéo dài không dứt, ho nặng dần, xuất hiện đờm vàng – xanh hoặc lẫn máu, kèm theo tình trạng mệt mỏi nhiều. Đây là những biểu hiện cảnh báo đường hô hấp đang gặp vấn đề và cần được thăm khám sớm để tránh diễn tiến nặng.
Làm gì để bảo vệ hệ hô hấp trong thời tiết lạnh – ẩm?
Phòng khám Đa khoa Việt Nhật gợi ý một số cách chăm sóc an toàn và hiệu quả:
✔ Giữ ấm cơ thể đúng cách
-
Ưu tiên bảo vệ vùng cổ, ngực, bàn chân và mũi họng.
-
Mặc đủ ấm khi ra ngoài, đặc biệt trong lúc trời mưa lạnh.
-
Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, ví dụ: từ ngoài trời vào phòng máy lạnh.
✔ Giữ môi trường sống sạch – khô – thoáng
-
Hạn chế ẩm mốc vì đây là nơi vi khuẩn và nấm phát triển mạnh, dễ gây kích ứng đường thở.
-
Khi dùng điều hòa, nên duy trì mức nhiệt 25–27°C để tránh làm cơ thể quá lạnh.
-
Nếu không khí trong phòng quá khô, có thể sử dụng máy tạo ẩm ở mức phù hợp để bảo vệ niêm mạc mũi họng.
Chế độ dinh dưỡng & sinh hoạt giúp tăng sức đề kháng
Việc chăm sóc cơ thể từ bên trong đóng vai trò quan trọng không kém. Người dân nên uống đủ nước mỗi ngày, bổ sung nhiều rau xanh và trái cây giàu vitamin C để hỗ trợ miễn dịch. Tập luyện thể thao đều đặn cũng giúp cơ thể dẻo dai và giảm nguy cơ mắc bệnh hô hấp.
Khi ra ngoài, hãy đeo khẩu trang đúng cách, tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh đường hô hấp. Ngoài ra, tiêm phòng cúm và phế cầu định kỳ là biện pháp cần thiết để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý hô hấp nặng.
Chăm sóc sức khỏe cơ – xương – khớp trong thời tiết lạnh ẩm
Trong những ngày mưa lạnh, các bệnh cơ – xương – khớp có xu hướng xuất hiện nhiều hơn hoặc tái phát dữ dội ở những người đã có bệnh nền. Sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ và độ ẩm ảnh hưởng trực tiếp đến tuần hoàn máu và hoạt động của hệ cơ – dây chằng – khớp.
Khi trời lạnh, các mạch máu ngoại vi co lại để giữ nhiệt cho cơ thể, khiến lượng máu đến cơ và khớp giảm. Vì vậy, các mô trở nên kém linh hoạt, dễ đau nhức hoặc co cứng, đặc biệt khi vận động mạnh hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
Việc lưu thông máu kém cũng làm giảm khả năng cung cấp dưỡng chất cho vùng xương dưới sụn, khiến các triệu chứng viêm dễ tái phát ở những người bị thoái hóa khớp, viêm khớp mạn tính hay đau cơ xơ hóa.
Khi trời lạnh, cơn viêm thường bùng phát ở người có bệnh khớp mạn tính
Bên cạnh đó, độ ẩm cao và thay đổi áp suất không khí có thể làm tăng áp lực trong mô quanh khớp, gây sưng nề nhẹ và chèn ép vi thể, khiến cảm giác đau tăng rõ hơn, đặc biệt ở người có tổn thương khớp sẵn. Ngoài ra, thời tiết lạnh cũng khiến người dân ít vận động hơn, làm khớp dễ bị cứng, cơ yếu đi và tình trạng đau nhức càng rõ rệt.
Theo bác sĩ Văn Trung, nhóm người dưới đây sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt nhất đến hệ cơ – xương – khớp trong thời tiết lạnh, độ ẩm cao:
Người lớn tuổi: Theo thời gian, hệ cơ – xương – khớp bị lão hóa, sụn khớp mòn dần, dịch khớp giảm, dây chằng và cơ bắp kém đàn hồi. Khi thời tiết thay đổi, những yếu tố này khiến họ dễ đau nhức, cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi vừa thức dậy.
Người mắc các bệnh mạn tính về xương khớp (thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, gout…): Sự thay đổi nhiệt độ và áp suất không khí có thể kích hoạt cơn viêm bùng phát.
Người làm việc văn phòng, ít vận động, hoặc thường xuyên ngồi sai tư thế, làm việc lâu trong môi trường máy lạnh: Dễ bị đau vai gáy, đau lưng, co cứng cơ khi thời tiết chuyển lạnh.
Người có tuần hoàn kém như người mắc bệnh tiểu đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp: Mạch máu co thắt trong thời tiết lạnh sẽ càng làm giảm lưu lượng máu đến cơ và khớp, dẫn đến cảm giác đau mỏi, tê buốt.
Người từng chấn thương hoặc phẫu thuật xương khớp: Do mô sẹo hoặc vùng tổn thương cũ thường kém thích nghi với sự co giãn nhiệt độ và áp suất.
“Nhiều người có thói quen tự xoa bóp, dán cao hoặc bôi thuốc giảm đau khi bị nhức mỏi cơ – xương – khớp, tuy nhiên điều này chỉ nên áp dụng khi triệu chứng nhẹ và ngắn hạn”, bác sĩ Văn Trung cho biết.
Theo bác sĩ Văn Trung, nếu tình trạng kéo dài hoặc có những dấu hiệu dưới đây, người bệnh cần đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời:
- Đau kéo dài hoặc đau tăng dần, đặc biệt khi cơn đau không giảm dù đã nghỉ ngơi, xoa bóp hoặc dùng thuốc giảm đau thông thường.
- Khớp sưng, nóng, đỏ hoặc biến dạng, kèm cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 30 phút.
- Cảm giác tê, yếu hoặc mất cảm giác ở tay, chân, đặc biệt nếu kèm theo đau lan dọc cột sống, vai hoặc hông.
- Đau về đêm khiến mất ngủ, sụt cân, sốt nhẹ hoặc mệt mỏi toàn thân.
Để tránh những cơn đau cơ – xương – khớp, bác sĩ Văn Trung khuyến nghị người dân nên giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, vai, lưng, đầu gối và bàn chân; duy trì vận động đều đặn, không nên ngồi hoặc nằm lâu một tư thế; thực hiện các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga, co duỗi khớp… Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cơ – xương – khớp.
Cuối cùng, người có bệnh lý cơ – xương – khớp mạn tính cần tuân thủ điều trị, tái khám định kỳ và không tự ý ngưng thuốc. Nếu thấy đau khớp tăng, cứng khớp kéo dài hoặc sưng, nóng, đỏ khớp, nên đi khám sớm để được điều chỉnh phác đồ phù hợp.
