Tìm hiểu tổng quan về bệnh sốt rét

Sốt rét là bệnh truyền nhiễm toàn cầu, đặc biệt ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bệnh rất dễ lây truyền từ người sang người do muỗi trung gian truyền bệnh. Bài viết dưới đây cung cấp cho độc giả những thông tin cơ bản về căn bệnh này, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa.

Sốt rét là bệnh gì?

Sốt rét (malaria) là bệnh do ký sinh trùng đơn bào thuộc giống Plasmodium gây ra và lây truyền từ người sang người qua muỗi đốt, cấy ghép nội tạng hoặc truyền máu. Có bốn loài động vật nguyên sinh Plasmodium lây nhiễm cho con người. 

Nguy hiểm nhất và nguy hiểm nhất là Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax, trong khi hai loại còn lại có tỷ lệ tử vong thấp nhất. Plasmodium knowlesi, phổ biến ở Đông Nam Á, gây bệnh sốt rét ở khỉ, nhưng nó cũng gây nhiễm trùng nghiêm trọng ở người. 

Sốt rét là một trong những bệnh nhiễm trùng phổ biến và nguy hiểm nhất vì nó có thể lây lan rất nhanh. Nó lây nhiễm tới 515 triệu người mỗi năm và có tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh ước tính là 1-3 triệu, hầu hết xảy ra ở vùng khí hậu nóng như vùng nhiệt đới và vùng núi, vùng ven biển. Các vùng cận nhiệt đới của châu Mỹ, châu Á và châu Phi nói chung, đặc biệt là các bang và đồng bằng cao nguyên trung tâm.

Nguyên nhân bệnh sốt rét

Như đã đề cập ở trên, bệnh sốt rét lây truyền chủ yếu qua vết cắn của muỗi cái Anophen hoặc các con đường lây truyền khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với máu của người bệnh hoặc người không bị nhiễm bệnh. Khi ký sinh trùng xâm nhập vào máu người, chúng di chuyển đến các tế bào gan, nơi chúng bị phân hủy, sau đó nhân lên trong các tế bào hồng cầu, nơi chúng tiếp tục bị phân hủy. Mỗi khi hồng cầu vỡ ra, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng sốt khác nhau. Thời gian ủ bệnh từ 9 đến 12 ngày. 

Có bốn loại ký sinh trùng gây bệnh sốt rét ở người:

– Plasmodium falciparum (phân bố chủ yếu ở Châu Phi)

– Plasmodium vivax (phổ biến ở vùng nhiệt đới châu Á)

– Ký sinh trùng sốt rét (có thể gặp ở Châu Phi)

– Plasmodium ovale (hiếm gặp, chủ yếu ở Tây Phi)

Ở Việt Nam, bệnh sốt rét chủ yếu do P. Plasmodium falciparum (80-85%) – nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh sốt rét ác tính. Plasmodium vivax chiếm 15-20% và Plasmodium 1-2%.

Triệu chứng của sốt rét

Các triệu chứng của bệnh sốt rét thường xuất hiện từ 8 đến 25 ngày sau khi nhiễm bệnh, tuy nhiên cũng có những trường hợp đặc biệt ở những người dùng thuốc điều trị sốt rét. Điều này sẽ đến sau. Hơn nữa, mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào loại ký sinh trùng bị nhiễm. Các triệu chứng thường gặp là sốt trên 40°C, ớn lạnh, đổ mồ hôi, đau nhức cơ thể, buồn nôn và nôn thường xuyên. Mỗi triệu chứng tái phát sau mỗi 48 đến 72 giờ và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. 

Có hai thể lâm sàng của bệnh sốt rét là sốt rét thông thường và sốt rét ác tính.

Sốt rét thông thường: Thể bệnh này không nguy hiểm đến tính mạng nhưng diễn biến qua 3 giai đoạn: ớn lạnh, sốt và vã mồ hôi. Các triệu chứng khác bao gồm lá lách to, gan to, thiếu máu, sắc mặt nhợt nhạt và suy nhược. 

Sốt rét ác tính: Là trường hợp bệnh sốt rét diễn biến nặng hơn, nguy hiểm đến tính mạng người bệnh như sốt cao kéo dài, rối loạn ý thức nhẹ (ngủ, mê sảng…). ..), rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng cấp), nhức đầu, thiếu máu. 

Bệnh nhân sốt rét thường có các triệu chứng như:

– Thiếu máu, niêm mạc mắt mỏng, xanh xao, nhợt nhạt

– Lách to, có thể phù do suy dinh dưỡng. 

– Phụ nữ mang thai nhiễm sốt rét dễ sinh non, sảy thai, thai chết lưu. 

– Trẻ bị sốt rét dễ bị suy dinh dưỡng, còi cọc. 

Bệnh sốt rét nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời, người bệnh rất dễ bị bội nhiễm và bệnh có thể trở nên ác tính, gây tử vong. Những người chưa bao giờ bị sốt rét, phụ nữ mang thai, người già, trẻ em và những người có hệ thống miễn dịch suy yếu dễ bị sốt rét ác tính hơn.

Điều trị bệnh sốt rét

Về phương pháp điều trị bệnh, người bệnh  nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu của bệnh để tránh những diễn biến không mong muốn. Bác sĩ sẽ điều trị sớm cho bệnh nhân, dùng phương pháp để loại bỏ hoàn toàn ký sinh trùng gây bệnh 

Kết hợp hạ sốt để phòng lây truyền (do nhiễm P. falciparum) và điều trị liệt nửa người (nhiễm P. vivax, P. ovale). Tuy nhiên, không thể chỉ dùng một loại thuốc điều trị sốt rét do P. falciparum mà cần điều trị phối hợp để hạn chế kháng thuốc và có thể cần cải thiện hiệu quả điều trị. 

Người bệnh có thể được dùng thuốc hạ sốt, diệt ký sinh trùng, tăng miễn dịch, ví dụ: quinin, cloroquin, artemisinin. 

Trường hợp sốt rét ác tính cần chuyển đến khoa hồi sức cấp cứu của bệnh viện tuyến huyện trở lên, theo dõi kỹ và hồi sức tích cực cho đến khi khỏi bệnh. 

Tuy nhiên, theo Cục Y tế Dự phòng, điều đáng lo ngại hiện nay là nguy cơ sốt rét kháng thuốc ngày càng gia tăng, trước đây  kháng thuốc chỉ 16% thì nay đã lên tới 20-22%.

Phòng ngừa bệnh sốt rét

Mặc dù vẫn chưa có vắc-xin hiệu quả để ngăn chặn hoàn toàn căn bệnh nguy hiểm này, nhưng vẫn có những biện pháp đơn giản để ngăn ngừa bệnh sốt rét từ môi trường và lối sống của người dân.

Để giảm điều kiện sinh sôi của muỗi, người dân nên vệ sinh nơi ở sạch sẽ, giữ bình, thùng không bị ẩm mốc, đọng nước.

Nên ngủ trong màn, xịt thuốc chống côn trùng để ngăn ngừa muỗi đốt và nhiễm trùng vào ban đêm.

Nếu trong khu vực hoặc thị trấn của bạn có người nhiễm bệnh và bạn xuất hiện các triệu chứng sốt cao kéo dài, bạn nên đến bệnh viện đáng tin cậy để được khám và điều trị sớm. Tránh để mắc bệnh sốt rét ác tính có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Phòng Khám Đa Khoa Việt Nhật Hưng Yên với gần 15 năm hoạt động trong lĩnh vực cung cấp các dịch vụ y tế, sở hữu đội ngũ bác sĩ chuyên môn giàu kinh nghiệm là sự lựa chọn rất nhiều khách hàng tin tưởng. 

Vui lòng inbox hoặc gọi hotline 0988.548.026 – 0914.963.000 để được tư vấn đặt lịch và khám nhanh chóng!